Lato, to czas, gdy narażeni jesteśmy na wzmożone, nieuniknione spotkania z różnymi insektami.
Komary, meszki, muchy, pszczoły, osy, szerszenie i kleszcze mogą być dla nas nie tylko dokuczliwe, ale i niebezpieczne. Możemy się na nie natknąć w lesie, ogrodzie, na łące, ale także w domu, gdzie pojawiają się zwabione przyciągającymi zapachami i kolorami. Do zabezpieczenia domu idealne są moskitiery, natomiast na bliskie spotkania za zewnątrz musimy być odpowiednio przygotowani. Dlatego, z konieczności korzystamy z różnego rodzaju odstraszaczy, czyli repelentów. Należą do nich preparaty zawierające specjalne związki chemiczne (powszechnie dostępne w postaci kremów, płynów, aerozoli), jak również urządzenia wytwarzające światło czy dźwięki mające na celu odstraszanie owadów.
Należy jednak pamiętać, że jeśli chcemy stworzyć pewnego rodzaju barierę ochronną – kompozycję antyowadową w strefie wypoczynku – na balkonie, tarasie czy w ogrodzie, musimy zagwarantować zarówno odpowiednią ilość roślin jak i różnorodność gatunków. Dodatkowo, rośliny odstraszające owady działają intensywniej przy wyższej wilgotności powietrza, a także w miejscach bardziej osłoniętych, stąd przed ich wysadzeniem trzeba dokładnie przemyśleć układ gatunków i ich docelowe stanowisko.
Tabela. 1. Rośliny odstraszające owady
Komary | Osy | Meszki | Muchy | Kleszcze |
Kocimiętka | Mięta | Pelargonia bluszczolistna | Eukaliptus | Kocimiętka |
Pelargonia | Eukaliptus | Pelargonia rabatowa | Lawenda | Rozmaryn lekarski |
Mirt | Piołun | Lawenda | Trawa cytrynowa | Złocień |
Bazylia | Mięta pieprzowa | Pelargonia rabatowa | Drzewo herbaciane | |
Tymianek | Bodziszek | Mięta | Lawenda | |
Mięta | Heliotrop | Tymianek | Wrotycz | |
Liście pomidora | Bez czarny | |||
Turówka wonna | Orzech włoski | |||
Eukaliptus | ||||
Aksamitka | ||||
Lawenda | ||||
Komarzyca | ||||
Trawa cytrynowa | ||||
Złocień |
Pierwsza linia obrony – olejki eteryczne
W celu odstraszenia owadów, olejki eteryczne stosowane są zarówno samodzielnie, jak również jako składniki gotowych produktów.
Warto szczególnie zwrócić uwagę na łatwo dostępne i skuteczne w walce z owadami olejki eteryczne:
- z drzewa herbacianego – posiada właściwości antyseptyczne i zdolność do niszczenia bądź hamowania wzrostu pasożytów, takich jak pchły, pijawki, wszy i kleszcze.; warto go również używać do dezynfekcji pomieszczeń
- eukaliptusowy – zwany, podobnie jak poprzedni, „lekiem na wszystko”, a szczególnie ten pozyskiwany z eukaliptusa cytrynowego (znany jako citronella) świetnie sprawdzi się w walce z komarami, pchłami i muchami
- z bergamotki (kojarzony głównie z herbatą Earl Grey) – skuteczny w walce z komarami; warto jednak podkreślić, że podobnie jak olejki owoców cytrusowych ma właściwości fotouczulające, co ogranicza jego stosowanie w słoneczne dni
- cynamonowy – zabija larwy komarów, lecz lepiej nie stosować go bezpośrednio na skórę, bo nawet odpowiednio rozcieńczony może ją podrażnić.
UWAGA!!!
Należy pamiętać, że „naturalny” nie oznacza „bezpieczny”.
Olejki eteryczne są silnie działającymi substancjami i nie należy aplikować nierozcieńczonych olejków bezpośrednio na skórę.
Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku dzieci (poniżej 3. roku życia) oraz kobiet w ciąży. Większość olejków eterycznych nie jest dla nich zalecana, ewentualnie należy najpierw skonsultować używanie określonego olejku z lekarzem. Ponadto nie należy stosować olejków regularnie i należy zmniejszać ilość używaną jednorazowo. Jako środka odstraszającego komary można ich używać tylko w przypadku narażenia na pogryzienie, ale absolutnie nie codziennie.
Dodatkowo przed zakupem warto sprawdzić czy mamy do czynienia z naturalnymi olejkami eterycznymi otrzymywanymi z roślin, a nie ich sztucznymi odpowiednikami, opisywanymi jako „olejek zapachowy” czy „kompozycja zapachowa”, które mogą zawierać pochodne ropy naftowej i inne składniki groźne dla zdrowia.
Literatura:
- Ansari M.A., Vasudevan P., Tandon M., Razdan R.K. Larvicidal and mosquito repellent action of pepper- mint (Mentha piperita) oil. Bioresource Technol., 2000, 71, 267-271.
- Chokechaijaroenporn, O., Bunyapraphatsara, N., & Kongchuensin, S. (1994). Mosquito repellant activities of Ocimum volatile oils. Phytomed 135-139.
- Dyrektywa Komisji Europejskiej (2010/51/UE z dnia 11.08.2010 r.)
- Maia, M.F. & Moore, S. J. Plant-based insect repellents: a review of their efficacy, development and testing. Malaria Journal, 2011, 10, S11.
- Narahash i, T., Frey, J. M., Ginsburg, K. S. and Roy, M. L., Toxi-col. Lett, 1992,429–436.
- Park B.S., Choi W.S., Kim J.H., Kim K.H., Lee S.E. Monoterpenes from thyme (Thymus vulgaris) as potential mosquito repellents. J Am Mosq Control Assoc- Mar, 2005, 21, 80-3.
- Świerczyńska-Krępa M. Wstrząs anafilaktyczny (anafilaksja).
Strona internetowa:
- https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59318,wstrzas-anafilaktyczny-anafilaksja.
- http://info.achs.edu/blog/bid/316901/Top-5-Ways-to-Check-Quality-of-Essential-Oils-Gas-Chromatography-GC-Mass-Spectometry-MS-Latin-Organoleptic-Testing-Knowing-Your-Supplier
- https://dziecisawazne.pl/naturalne-sposoby-na-komary-i-inne-owady